Upotreba pogrešnog znaka interpunkcije ili pravog znaka ali na pogrešnom mestu može promeniti smisao rečenice a nekad je pretvoriti i u potpunu besmislicu.
U nastavku teksta upoznaćemo se sa nazivima interpunkcijskih znakova u engleskom jezikom i nekim od osnovnih pravila njihove upotrebe.
Veliko slovo – Punctuation
Kao i u srpskom jeziku, svaka rečenica započinje velikim slovom.
Za završavanje rečenice mogu se koristiti tačka, upitnik ili uzvičnik.
Tačka (.) – Full stop (B.E.) / Period (A.E.)
Tačka se koristi na kraju deklarativnih rečenica, izjava za koje se smatra da su potpune i nakon mnogih skraćenica*.
I saw a prof. Thatcher in a restaurant. She was having lunch with her sons David Jr. and Jason.
*U britanskom engleskom jeziku se ne praktikuje stavljanje tačaka iza skraćenica (Dr, Mr, Mrs, St,) dok se kod američkog engleskog koriste tačke kod pisanja skraćenica (Dr., Mr., Mrs., St.)
Uzvičnik (!) – Exclamation mark (B.E.) / Exclamation point (A.E.)
Slično kao sa tačkom, uzvičnik ima samo jedan zadatak, da prenese osećaj uzbuđenja na čitaoca.
Pažljivo i skromno koristite uzvičnike. Prekomeran broj uzvičnika može delovati napadno, a u formalnoj, akademskoj i poslovnoj komunikaciji je najbolje izbegavati ih potpuno.
Uzvičnici mogu biti zabavni u neformalnoj komunikaciji putem poruka ili tokom pisanja beletristike.
- Na kraju rečenice za pokazivanje jakih emocija: I am very excited to see you!
- Na kraju rečenice za dodatno naglašavanje: We have to leave this place immediately!
- Nakon uzvika na početku rečenice (Uzvici su vrsta reči za iskazivanje jakih ili iznenadnih osećanja): Wow! That was really easy.
Upitnik (?) – Question mark
Koristi se za kreiranje upitnih rečenica i postavljanje direktnih pitanja: When did he leave the party last night?
Indirektna pitanja su zapravno izjavne rečenice i završavaju se tačkama: She wondered why are they so late.
Tri tačke (…) – Ellipses
Tri tačke pokazuju da je izostavljen deo teksta. Obično se koriste u beletristici i poeziji da naprave osećaj neizvesnosti, da prikažu nepotpune misli ili da dočaraju utišavanje glasa ili prekid govora.
Upotreba tri tačke se odomaćila i u neobaveznom govoru, gde se tokom pisanja tekstualnih poruka ili postova na društvenim mrežama često koriste da ukažu na pauze u govoru ili toku misli.
I was thinking… maybe we should call her to join us.
Zarez, tačka i zarez i dve tačke se često pogrešno koriste jer se sva tri znaka mogu koristiti za označavanje pauze u nizu.
Zarez (,) – Comma
Zarez je jedan od najčešće korišćenih interpunkcijskih znakova, ali i jedan od najviše zloupotrebljavanih znakova.
Zarezom se označava pauza u rečenici, bilo da je to između fraza, klauza ili između stavki kod nekog nabrajanja. Takođe se koristi u pisanju brojeva, datuma kao i u pozdravnim izrazima na početku i na kraju mejla.
Gde se onda prave greške? Rečenična mesta na kojima pravimo pauzu tokom govora, nisu nužno i mesta na koja ćemo u pisanom obliku staviti zarez.
- Direktno obraćanje: Thank you for coming here today, Susan.
- Razdvajanje dve rečenice: We went out to lunch, and then we took a short walk near the river.
- Razdvajanje elemenata u rečenici: Melanie bought red, blue, green(,)* and white shirts.
*Da li ćete koristiti poslednji zarez, pre veznika, je pitanje stila i ukusa. Ovaj završni zarez, poznatiji kao Oxford comma ili serial comma, se koristi kod nabrajanja kompleksnih nizova i često se smatra nepotrebnim u jednostavnim nizovima kao što je dat u prethodnoj rečenici.
Tačka i zarez (;) – Semicolon
Znak tačka i zarez se koristi za povezivanje nezavisnih rečenica (umesto veznika) i pokazuje da su te rečnice bliže povezane nego kada bi se razdvojile tačkom.
I like chocolate cake; Mia also likes chocolate cake.
Najčešće se koristi između nezavisnih rečenica koje su povezane nekom od sledećih reči ili fraza: accordingly, consequently, for example, for instance, furthermore, however, instead, moreover, nevertheless, otherwise, and therefore.
She liked the dress; however, it was a size too small.
Dve tačke (:) – Colon
Dve tačke se koriste ispred liste kojoj prethodni nezavisna klauza tj predikatska rečenica.
On our next vacation, we plan to visit the following countries: Nepal, India, Thailand and Japan.
Takođe se koriste i kod pisanja vremena, tako što njima razdvajaju sati od minuta.*
I have a dentist appointment at 9:30 tomorrow morning.
*Britanski engleski koristi tačku za razdvajanje sati i minuta 9.30, dok američki engleski koristi dve tačke 9:30.
Apostrof (‘) – Apostrophe
Apostrof koristimo da pokažemo da je izostavljeno jedno ili više slova, ali i da naznačimo prisvojnost ili skraćenicu. Takođe se može koristiti da prikaže množinu malih slova.
- U kombinaciji sa slovom “s” stvara posesivnu tj prisvojnu imenicu: Tara’s house is pretty big and fancy decorated.
- Prikazivanje množine malih slova: All we have to do is print all the d’s.
- Skraćeni oblici reči su odlika neformalnog stila i često se koriste u svakodnevnom govoru: ’70s umesto 1970s, gov’t umesto government, itd.
You shouldn’t have done that. We didn’t find anythin’.
Crta – En dash (–) i Em dash (—)
Kratka crta (en dash) se koristi za označavanje opsega, na primer između datuma ili brojeva: We worked together from 2014-2020.
She took the Boston-Philadelphia train last night.
Dugačka crta (em dash) se ponekad koristi umesto zareza, dvotačke ili zagrade: His decision was firm and momentous — No!
Crtica (-) – Hypen
Crtica izgleda slično kao crta ali se razlikuju po dužini i korišćenju. Koristi se za stvaranje složenica od dve ili više reči: ice-cream, truck-driver, brother-in-law, ex-girlfriend, itd.
Navodnici (“ ”) – Quotation marks
Kao što i sam naziv kaže, navodnici služe da navedu, tj. označe direktne citate ili dijalog. Koriste se i kada se pominje naslov nekog dela ili za isticanje određenih reči u rečenici.
- Citiranje: “It’s too hot in here,” said Jared.
Polunavodnike (‘ ’) – Single quotation marks, ne bi trebalo mešati sa apostrofom. Oni se koriste za citiranje unutar citata:
Jane told her friend “Nicole ran away and said she was going to ‘grab something for a drink and come back’ before she trip and fell.” - Pominjanje dela: Stephen King’s book, “Under the Dome,” was one of her favorites.
- Isticanje reči: You should refer to the queen as “Your Highness”.
- Promena značenja reči na neodobravajući način dajući joj suprotno ili negativno značenje: The day-old burger was “not that terrible”.
Britanski engleski završnu tačku stavlja izvan navodnika (kao što je i u srpskom jeziku): She told him that she “prefers not to talk about that specific subject”.
Američki engleski završnu tačku stavlja unutar navodnika: She told him that she “prefers not to talk about that specific subject.”
Oble zagrade ( ) – Brackets (B.E.) / Parentheses (A.E.)
Zagrade se koriste za pružanje dodatnih detalja ili jednostavnih i kratkih informacija koje ne zahtevaju mnogo pažnje. Zagrade se često mogu zameniti zarezima i rečenica će zadržati isto značenje.
Mike (who is Leona’s husband) likes to play football.
Uglaste zagrade [ ] – Square brackets (B.E.) / Brackets (A.E.)
Velike zagrade se koriste za pojašnjenje nečega ili za objašnjavanje tehničkih pojmova. Takođe se mogu koristiti za isticanje subjekta kada se se citira neka osoba ili tekst.
She [Mrs Jones] thinks that summer jobs are great for young persons’ experience.
Vitičaste zagrade { } – Braces
Vitičaste zagrade se veoma retko koriste, osim kada pišemo tekst iz oblasti matematike ili tehnike. Svakako je dobro znati razliku kako ih ne bismo mešali sa drugim oblicima zagrada. Ove zagrade se obično koriste za matematičke operacije: 6+2{[4+(3x–1)+x]–2}=?
Izlomljene zagrade <> – Angle brackets
Izlomljene zagrade se veoma retko koriste u običnom svakodnevnom pisanju.
Ranije, sa pojavom interneta, izlomljene zagrade su se koristile za isticanje veb-sajtova i imejl adresa kako bi se izbegla zabuna da li interpunkciji znaci pripadaju samoj adresi ili rečenici.
If you want to read more on this subject, please visit my website: <www.stakakozasto.com>. If you want us to cover some specific topic, please email us at <[email protected]>.
Sada kada ljudi razumeju kako funkcionišu imejl i veb-adrese, upotreba ovih zagrada više nije neophodna.
Kosa crta (/) – Slash, Forward slash, Virgule, Oblique dash
Kosa crta ima više primena:
- Razdvajanje stihova u pesmi ili poemi kada su napisane u jednoj neprekidnoj liniji
Five little ducks went out one day / Over the hill and far away / Mother duck said, “Quack, quack, quack, quack” / But only four little ducks came back. - Prikaz alternativa, umesto reči “ili”: Press the Reload/Refresh button.
- Pokazivanje dva kontradiktorna pojma: They are the perfect example of the nature/nurture debate.
- Razdvajanje delova veb-adresa i naziva fajlova za neke kompujterske programe: https://stakakozasto.com/
- Pisanje razlomaka: 2/3 = two-thirds
- Pisanje datuma u : 5/27/2021
- Naglašavanje dvogodišnjeg perioda: Rammstein’s 2016/7 tour had one of the best performances I ever saw.
- Zamena za reč “per” u raznim merenjima: $120/day salary, 60 miles/hour
- Pisanje skraćenica: w/ (with), w/o (without), N/A (not applicable or not available)
Obrnuta kosa crta (\) – backslash, zapravo nije jedan od interpunkcijskih znakova i ne koristi se u običnom pisanju već samo u programiranju. Nemojte koristiti obrnutu kosu crtu umesto kose crte.
